Een goed en slecht debat

Ik heb twee jaar geleden een debat bijgewoond op de Universiteit in Groningen dat ging over het al dan niet afschaffen van hoofddoekjes in Nederland. Het waren 4^e-jaars studenten die met elkaar in debat gingen. Een goed debat, zoals deze, begint allereerst bij een goede zinvolle en heldere stelling. De stelling werd voorafgaande aan het debat geïntroduceerd en was tijdens het debat op een dia geprojecteerd. Over een stelling voor een debat moet goed nagedacht worden. Een stelling moet niet te breed zijn en een duidelijk ‘gebied afbakenen’. De stelling moet uiteraard zinvol zijn, anders heeft erover debatteren geen waarde.

Daarnaast is een goede voorzitter van het debat erg bepalend voor het verloop ervan. De voorzitter van het debat op de universiteit had het debat goed in handen. De student voorzag het debat van een heldere inleiding en samenvatting. Hij gaf iedere deelnemer een gelijke kans om hun verhaal te doen en greep ook onmiddellijk in wanneer nodig. Wanneer de deelnemers van het debat elkaar niet uit lieten spreken greep de voorzitter in. Door van te voren duidelijke regels door te nemen met de deelnemers van het debat kunnen al veel problemen voorkomen worden. Bijvoorbeeld dat de deelnemers elkaar uit moeten laten spreken en moeten luisteren naar de voorzitter.
Een ander goed punt aan het debat op de Groningse Universiteit was dat een deelneemster een aantal keer een bron vermeldde wanneer zij een feitelijke uitspraak deed, dit werkte in haar voordeel.

Een debat verloopt goed als de sprekers elkaar niet in de reden te vallen en ook daadwerkelijk naar elkaar luisteren en daarop reageren. Kortom de deelnemers moeten respect voor elkaar opbrengen. Door je goed voor te bereiden voorkom je vaak dat je zonder weerwoord komt te zitten. En door van te voren nog eens duidelijk te benadrukken dat men elkaar uit moet laten spreken voorkom je ook ‘chaos’. Bij het debat op de Groningse Universiteit luisterden de deelnemers goed naar elkaar en reageerden daarop. Zo dwaalden zij ook niet af van de stelling, wat bij het ‘slechte’ debat hieronder wel gebeurde.

Als ik terugdenk aan het debat dat in mijn oude 6VWO klas werd gehouden door medeleerlingen herinner ik me vooral: chaos. Het debat ging over de vraag of zij het er mee eens waren dat er een rookverbod in de horeca doorgevoerd is. Er stonden drie studenten die vóór de stelling waren tegenover drie andere studenten die tegen de stelling waren. Het debat begon met een goede inleiding, maar toen de eerste leerling begon met spreken ging het mis. De deelnemers van het debat lieten elkaar niet uitspreken wat voor het publiek (de rest van de klas) erg verwarrend was. Constant praatte de leerlingen door elkaar waardoor het debat moeilijk te volgen werd. Dit kan voorkomen worden door van te voren goede regels te stellen, waaruit onder andere duidelijk wordt dat iedereen elkaar moet laten uitpraten. Ook zou er een oefendebat van te voren gehouden kunnen worden, zodat de leerlingen inzien hoe het debat goed kan verlopen. En de voorzitter speelt hierbij ook een belangrijke rol, hij moet het debat in goede banen leiden.

De voorzitter bij dit debat had totaal geen orde. Het is dus belangrijk van te voren als voorzitter duidelijke regels aan te geven. Met de deelnemers van het debat moet afgesproken worden dat zij luisteren naar de voorzitter. De voorzitter moet ook resoluut zijn en deelnemers afkappen wanneer nodig. Ook dient de voorzitter in te grijpen wanneer de discussie vastloopt, door vragen te stellen kan het debat vaak weer op gang gebracht worden.

Een ander slecht punt aan dit debat was dat de deelnemers afdwaalden van de stelling. Één leerling kwam zelfs met argumenten op persoonlijk vlak. De student kende haar tegenspeler persoonlijk en haalde er persoonlijke zaken bij, dit mag natuurlijk niet gebeuren in een debat. Dit kan voorkomen worden door weer van te voren duidelijke regels door te nemen met de leerlingen. Zij moeten bij de desbetreffende stelling blijven en de voorzitter moet ingrijpen wanneer men toch afdwaalt. Dit afdwalen van de stelling kan ook voorkomen worden door de stelling tijdens het debat op bijvoorbeeld een dia te projecteren, zoals het geval bij het debat op de Groningse Universiteit.